Major Jan Żychoń

As wywiadu, skutecznie rozpracowywał niemieckie tajemnice wojskowe. Poległ pod Monte Cassino w 1944 r.

Jan Żychoń urodził się 1 stycznia 1902 r. w Skawinie. W wieku 12 lat wstąpił do Legionów, brał udział w wojnie polsko-bolszewickiej i w postaniach śląskich. W 1924 r. otrzymał przydział do Oddziału II Sztabu Generalnego. W 1927 r. rozpoczął działalność wywiadowczą na terenie Wolnego Miasta Gdańska.

W tym czasie rozbudował  struktury wywiadowcze kierowanej przez siebie, zakonspirowanej w Wydziale Wojskowym  Ekspozytury nr 7 Oddziału II Sztabu Głównego Wojska Polskiego. Placówka ta funkcjonowała pod nazwą „BIG” – Biuro Informacji Gdańsk.

Od stycznia 1930 r. przygotowywał nową placówkę wywiadu Ekspozyturę nr 3 w Bydgoszczy, która powstała z połączenia kadrowego ekspozytur Oddziału II w Poznaniu i Gdańsku. Oficjalnie ekspozytura rozpoczęła swoją działalność dnia 1 lipca 1930 r.

Największym osiągnięciem majora Żychonia była „Akcji Wózek”. Polegała ona na systematycznej inwigilacji przesyłek pocztowych przewożonych tranzytem koleją z Niemiec do Prus i Gdańska przez polskie Pomorze. Agenci polskiego wywiadu włamywali się do wagonów pocztowych, przeglądali i fotografowali korespondencję oraz transportowane prototypy broni i sprzętu wojskowego. Po zakończonej akcji worki z dokumentami i wagony były plombowane podrobionymi pieczęciami.

Po wrześniowej klęsce major Zychoń przedostał się do Francji, a po jej upadku do Wielkiej Brytanii, gdzie objął stanowisko  szefa Referatu Zachód Wydziału Wywiadu Sztabu Naczelnego Wodza. Część oficerów wysunęła jednak przeciwko niemu zarzuty o współpracę z Abwehrą oraz niewłaściwe zabezpieczenie archiwów wywiadu, które we wrześniu 1939 r. roku zostały przejęte przez Niemców. Sprawą zajął się Sąd Wojskowy, który nie zakwestionował tych zarzutów. W tej sytuacji major Żychoń podał się do dymisji i wstąpił do oddziałów liniowych jako dowódca Wileńskiego Batalionu Strzelców. Poległ 17 maja 1944 podczas walk o Monte Cassino.

Opublikuj w mediach społecznościowych

Scroll to Top