Wracając z obchodów Narodowego święta Węgier w Budapeszcie postanowiliśmy odwiedzić w drodze powrotnej do Bydgoszczy Naszych Chłopaków.
Pierwszy przystanek zaplanowaliśmy w Popowie Borowym, gdzie 23 czerwca 1950 roku w nierównej walce z komunistami śmierć ponieśli członkowie patrolu Władysława Grudzińskiego ps.
„Pilot”, należącego do oddziału Narodowego Zjednoczenia Wojskowego pod dowództwem st. sierż. Mieczysława Dziemieszkiewicza ps. „Rój”.
Polegli: plut. Władysław Grudziński ps. „Pilot” (23 lata) oraz st. strz. Kazimierz Chrzanowski ps. „Ketling”, „Wilk” (27 lat), st. strz. Hieronim (Heronim) Żbikowski ps. „Gwiazda”, „Twardowski” (22 lata) oraz st. strz.Czesław Wilski ps. „Zryw”, „Brzoza” (21 lata).
Do dziś nie wiadomo, gdzie zostali pochowani „Pilot” i jego żołnierze. Pozostała pamięć o ich bohaterskiej śmierci, której jedyną oznaką przez wiele lat był krzyż stojący wśród pól nieopodal miejsca, w którym zginęli.
Kolejne odwiedzone przez nas miejsce to miejscowość Szyszki. To tu 13 kwietnia 1951 r. zdradzeni i okrążeni, swojego żywota dopełnili w walce z komunistami st. sierż. Mieczysław Dziemieszkiewicz “Rój”, dowódca jednego z najdłużej walczących oddziałów Narodowego Zjednoczenia Wojskowego na Mazowszu i żołnierz jego oddziału st. strz. Bronisław Gniazdowski ps “Mazur”.
Zmierzając do ostatniego punktu na naszej powrotnej trasie zatrzymaliśmy się w miejscowości Prusinowice gdzie w dniach 16-17 sierpnia 1920 roku została stoczona jedna z najcięższych bitew wojny polsko-bolszewickiej w okolicy. Oddziały sowieckie zadały polskim żołnierzom poważne straty, wielu z walczących zginęło. Dwa lata później, nad zbiorową mogiłą zlokalizowaną przy polnej, postawiono kamienny pomnik.
Ostatnie miejsce na naszym szlaku to miejscowość Gałki Stare. To tu 8 lutego 1949 roku miała miejsce potyczka oddziału Wiktora Stryjewskiego ps. “Cacko” z komunistami. Stacjonujący we wsi oddział został zaatakowany przez grupy operacyjne KBW, UB i milicji. Z gospodarstwa wybiegło troje partyzantów – Elżbieta Kozanecka “Basia”, Jan Kłobukowski “Janek” i Ludomir Peczyński. Ten ostatni został zabity, “Basia” i ranny “Janek” wysadzili się granatem. Aresztowano: ciężko ranną Janinę Samoraj ps. “Celinka”, Zygfryda Kulińskiego ps. “Albin”, Wacława Michalskiego ps. “Gałązka” oraz Wiktora Stryjewskiego ps. “Cacko”.
3 lipca 1950 komunistyczny sąd skazał sierż. Wiktora Stryjewskiego ps. “Cacko” na 38 krotną karę śmierci. Wyrok wykonano w więzieniu mokotowskim w Warszawie 18 stycznia 1951 o godz. 20:20.
CZEŚĆ I CHWAŁA BOHATEROM!
ŚMIERĆ WROGOM OJCZYZNY
SBP.